Có trên 20 bệnh lây truyền qua đường tình dục (LTQĐTD) nhưng thường gặp là các bệnh lậu, giang mai, trùng roi sinh dục, nhiễm Chlamydia, bệnh hạ cam, éc-pét sinh dục, sùi mào gà sinh dục và HIV/AIDS.Các căn bệnh này đều để lại những biến chứng nguy hiểm.
Các tác nhân gây những bệnh này lây truyền từ người này sang người khác thông thường qua quan hệ tình dục (giao hợp), nhưng cũng có thể từ mẹ truyền cho con khi có thai, khi cho con bú và qua các dụng cụ tiêm chích không được vô khuẩn đúng.
Mỗi tác nhân gây ra một bệnh cảnh lâm sàng riêng. Chẳng hạn lậu cầu khuẩn gây viêm niệu đạo gặp trong hầu hết các trường hợp và là biểu hiện duy nhất của nhiễm lậu cầu khuẩn. Ngoài ra lậu cầu còn có thể gây đau và sưng tấy các khớp, nhiễm khuẩn máu do lậu cầu, viêm kết mạc mắt do lậu cầu... Các nhà chuyên môn phân loại các biểu hiện do các bệnh LTQĐTD gây nên theo các bộ phận bị tổn thương như:
- Các bệnh LTQĐTD gây bệnh ở bộ phận sinh dục - tiết niệu.
- Các bệnh LTQĐTD gây bệnh ở các bộ phận ngoài sinh dục - tiết niệu như da, khớp, dạ dày-ruột, đường hô hấp.
Biểu hiện tại bộ phận sinh dục-tiết niệu là thường gặp nhất. Biểu hiện ngoài sinh dục-tiết niệu ít gặp hơn và thường khó chẩn đoán. Nhưng nhìn chung các bệnh LTQĐTD có thể gây tổn thương ở hầu hết các cơ quan của cơ thể.
Các bệnh LTQĐTD có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, nếu khi mắc bệnh không đi khám và chữa kịp thời. Các biến chứng thường gặp nhất là:
- Viêm hố chậu: Nhiễm khuẩn ở bộ phận sinh dục nữ có thể lan lên gây nhiễm khuẩn vùng hố chậu. Viêm hố chậu là một biến chứng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
- Chửa ngoài tử cung: Do viêm tắc vòi trứng nên khi trứng thụ tinh không xuống tử cung để làm tổ được mà ở ngay vòi trứng hoặc rơi vào trong ổ bụng làm tổ. Đây cũng là một biến chứng nghiêm trọng, nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời thì sản phụ có thể chết do mất máu hoặc lâu dài có thể dẫn tới vô sinh.
- Vô sinh: Do bệnh gây tổn thương cơ quan sinh dục làm mất khả năng sinh đẻ của người bệnh. Nam giới thường do viêm mào tinh hoàn làm mất khả năng sinh tinh trùng, nữ do viêm tắc vòi trứng, viêm buồng tử cung.
- Chít hẹp niệu đạo: Là biến chứng của viêm niệu đạo (do lậu và Chlamydia) gây các sẹo chít hẹp niệu đạo làm bệnh nhân đau khi đi tiểu và đi tiểu khó khăn.
- Giang mai bẩm sinh: Do người mẹ bị bệnh giang mai không điều trị, xoắn khuẩn giang mai truyền từ mẹ sang con qua rau thai gây nên thai chết lưu, sảy thai, đẻ non và các dị hình ở trẻ sơ sinh.
- Viêm kết mạc mắt trẻ sơ sinh: Do trẻ bị nhiễm khi đẻ đi qua đường sinh dục dưới. Bệnh có thể gây mù vĩnh viễn.
- Nguy cơ lây nhiễm và lan truyền HIV và các bệnh LTQĐTD khác: Khi đang mắc bệnh mà vẫn tiếp tục quan hệ tình dục không những làm cho bệnh nặng thêm, dễ bị biến chứng hơn mà còn dễ dàng cho việc lây nhiễm HIV nếu bạn tình bị nhiễm HIV, cũng như nếu bản thân bị nhiễm HIV thì dễ làm lây cho người khác.
- Nguy cơ bị ung thư: Các viêm nhiễm mạn tính dễ dẫn đến ung thư, đặc biệt phụ nữ bị sùi mào gà và mụn rộp sinh dục ở cổ tử cung có nguy cơ cao bị ung thư cổ tử cung.
Ngoài các biến chứng chủ yếu trên, người bệnh còn gặp rất nhiều phiền phức khác: bị đau, ngứa ở bộ phận sinh dục, khí hư ra nhiều, mùi hôi, chảy máu, đau khi giao hợp, đau sưng hạch bẹn, đau buốt khi tiểu, đau bụng dưới.
Chi phí để chữa các bệnh LTQĐTD rất đắt, người bệnh còn phải nghỉ làm việc để chữa bệnh nên thiệt hại kinh tế và rất lớn. Về mặt xã hội, người bệnh thường cảm thấy xấu hổ, xa lánh mọi người. Ở một số nơi, những người bị bệnh này còn bị kỳ thị và phân biệt đối xử. Người phụ nữ bị vô sinh có thể bị chồng ly dị và nếu bố mẹ bị chết sẽ để lại những đứa trẻ mồ côi với bao những khó khăn đau khổ trên đường đời. Chính vì vậy, khi bị bệnh cần đi khám và chữa trị sớm. Vì là bệnh LTQĐTD nên khi điều trị phải điều trị cả bạn tình. Để phòng bệnh LTQĐTD, việc quan trọng nhất là mọi người, nhất là lứa tuổi thanh thiếu niên phải có những hiểu biết cần thiết về tình dục, về sức khỏe sinh sản và các bệnh LTQĐTD để tự phòng cho bản thân và tránh làm lây bệnh ra cộng đồng. Biện pháp phòng bệnh tốt nhất là sống chung thủy lành mạnh. Dùng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
BS. Nguyễn Minh Nguyệt
