Bệnh đục thủy tinh thể là gì?
Bệnh đục thủy tinh thể (còn gọi là cườm khô, cườm đá) là sự đục đi của thủy tinh thể nằm bên trong mắt của chúng ta. Thủy tinh thể có cấu trúc giống như một thấu kính trong suốt nằm sau con ngươi. Khi ta nhìn một vật, các tia sáng sẽ đi xuyên qua đồng tử (con ngươi), được thủy tinh thể hội tụ lại trên võng mạc rồi mới được cảm nhận bởi các tế bào nhạy cảm ánh sáng ở đây. Vì thế, thủy tinh thể cần phải trong suốt thì ánh sáng mới có thể xuyên qua và hội tụ chính xác lên võng mạc ở phía sau.
Các triệu chứng của bệnh đục thủy tinh thể
Hầu hết các trường hợp mắc bệnh đục thủy tinh thể do tuổi tác thường hình thành từ từ. Do đó ở giai đoạn đầu bạn có thể không nhận thấy bất kì dấu hiệu hoặc sự thay đổi nào về thị giác.
Ở giai đoạn tiến triển, bạn có thể sẽ gặp các triệu chứng sau:
- Nhìn mờ, tối đi nhưng không đau
- Khó nhìn vào ban đêm hoặc khi ở nơi không đủ ánh sáng
- Nhạy cảm với ánh sáng và bị lóa mắt
- Thấy các quầng sáng xung quanh nguồn sáng
- Thấy màu sắc nhạt đi hoặc hơi ngả sang màu vàng
- Cần nhiều ánh sáng hơn để đọc hoặc làm các công việc khác
- Phải đổi độ kính thường xuyên hơn
- Nhìn một thành hai ở một mắt nào đó
Nếu bạn nhìn thấy mọi vật ngày càng mờ, nhòe đi, hoặc tối hơn, không còn sáng rõ và màu sắc như xưa thì có khả năng bạn đã bị đục thủy tinh thể ở một hoặc cả hai mắt. Nhiều người mắc bệnh đục thủy tinh thể thường cảm thấy như mình đang nhìn mọi vật qua tấm kính chắn gió của chiếc xe hơi bị bẩn.
Do quá trình đục thủy tinh thể diễn tiến khá chậm nên giai đoạn đầu có thể bạn sẽ không nhận thấy bất cứ sự thay đổi nào về thị giác. Tuy nhiên khi đã bước vào giai đoạn tiến triển thì các sinh hoạt hàng ngày của bạn sẽ bắt đầu bị ảnh hưởng. Lúc đó, bạn cần được khám mắt toàn diện bởi một bác sĩ nhãn khoa để xác định nguyên nhân gây giảm thị lực là do đục thủy tinh thể hay do một nguyên nhân nào khác.
Ai có nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể
Bệnh đục thủy tinh thể là một phần của quá trình lão hóa, do đó tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh này. Ở tuổi 75, có khoảng 70% trường hợp bị đục thủy tinh thể.
Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể là:
- Lớn tuổi
- Đái tháo đường
- Tiền căn gia đình có người mắc bệnh đục thủy tinh thể
- Tiếp xúc ánh nắng mắt trời kéo dài
- Hút thuốc lá
- Béo phì
- Tăng huyết áp
- Từng bị chấn thương hoặc viêm nội nhãn
- Từng phẫu thuật mắt
- Dùng thuốc có thành phần kháng viêm steroid kéo dài (đặc biệt là khi dùng kết hợp cả đường uống và đường hít)
Nếu bạn có bất kì yếu tố nguy cơ nào kể trên thì bạn nên đi khám mắt kiểm tra.
Các nguyên nhân gây ra bệnh đục thủy tinh thể
Nguyên nhân lão hóa
Thủy tinh thể được cấu tạo chủ yếu từ nước và protein. Theo thời gian, thủy tinh thể ngày càng có nhiều lớp trên bề mặt và trở nên cứng dần. Protein bắt đầu vón cục lại với nhau và một số vùng sẽ bị mờ đục, làm cho đường truyền ánh sáng vào mắt bị cản trở. Nếu thủy tinh thể chỉ bị đục một phần hoặc đục nhẹ thì thị lực có thể ít bị ảnh hưởng. Nhưng khi bị đục nhiều hơn hoặc đục toàn bộ thủy tinh thể thì thị lực sẽ bị giới hạn nặng nề và cần phải phẫu thuật.
Nguyên nhân bẩm sinh hoặc tự hình thành trong quá trình phát triển
Bệnh đục thủy tinh thể có thể xuất hiện ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, do di truyền hoặc kết hợp với các khiếm khuyết bẩm sinh khác. Một số trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.
Nguyên nhân do các bệnh lý khác hoặc do sử dụng thuốc
Một số bệnh lý mắt hoặc phẫu thuật mắt trước đây có thể gây ra đục thủy tinh thể. Các bệnh lý mãn tính cũng có thể làm cho bạn dễ bị đục thủy tinh thể hơn, ví dụ như bệnh lý đái tháo đường đã được chứng minh sẽ gây tăng nguy cơ đục thủy tinh thể. Dùng các thuốc kháng viêm steroid quá nhiều cũng có khả năng dẫn đến đục thủy tinh thể.
Nguyên nhân chấn thương
Dạng đục thủy tinh thể này liên quan trực tiếp đến chấn thương mắt. Nó có thể xuất hiện ngay sau chấn thương hoặc sau đó vài tháng đến vài năm.
Chẩn đoán bệnh đục thủy tinh thể
Cách duy nhất để xác định bạn có bị đục thủy tinh thể hay không đó là khám mắt toàn diện với thuốc nhỏ dãn đồng tử (con ngươi) bởi bác sĩ chuyên khoa mắt.
Khám với đèn khe
Đèn khe là một loại kính hiển vi đặc biệt mà bác sĩ nhãn khoa dùng để khám mắt. Với loại đèn sinh hiển vi này, từng chi tiết của mắt sẽ được quan sát kĩ lưỡng và dễ dàng phát hiện ra các điểm bất thường dù nhỏ.
Khám võng mạc
Khi đồng tử (con ngươi) được nhỏ thuốc làm dãn to ra, bác sĩ sẽ nhìn rõ được đáy mắt phía sau. Bằng đèn khe hoặc đèn soi đáy mắt, bác sĩ sẽ tìm các dấu hiệu của đục thủy tinh thể. Ngoài ra, bác sĩ còn kiểm tra các dấu hiệu của bệnh Glôcôm (còn gọi là cườm nước) và những vấn đề khác của võng mạc và thần kinh thị giác.
Thử thị lực và đo khúc xạ
Hai khâu kiểm tra này giúp đánh giá độ rõ và độ sắc nét về thị giác của bạn. Từng mắt sẽ được kiểm tra riêng về khả năng nhìn các chữ có kích thước khác nhau.
Từ 40 tuổi, bạn nên đi khám mắt để phát hiện các dấu hiệu sớm của đục thủy tinh thể và những thay đổi về thị lực. Bác sĩ nhãn khoa sẽ cho bạn biết khoảng bao lâu nữa bạn sẽ cần quay lại để được theo dõi tiếp tục. Tuy nhiên, dù ở bất kỳ độ tuổi nào, nếu bạn thấy mình có các triệu chứng hoặc các nguy cơ của bệnh đục thủy tinh thể thì hãy đi khám mắt. Nguy cơ bị đục thủy tinh thể và các bệnh lý mắt khác sẽ tăng khi bạn càng lớn tuổi, cho nên kể từ 65 tuổi, bạn nên đi khám mắt định kì mỗi năm. Phát hiện và điều trị sớm bệnh đục thủy tinh thể rất cần thiết để bảo tồn thị giác.
Thị giác rõ hơn nhờ phẫu thuật đục thủy tinh thể
Đục thủy tinh thể là một trong các nguyên nhân phổ biến nhất gây giảm thị lực ở người lớn tuổi. Đây thường là một phần của tiến trình lão hóa tự nhiên và cho đến nay chưa có loại thuốc nào điều trị bệnh đục thủy tinh thể. Chỉ có phẫu thuật là phương pháp duy nhất giúp chữa khỏi bệnh này.
Chúng ta không cần phải đợi đến khi thủy tinh thể đục chín và mắt thật mờ thì mới đi mổ. Tuy nhiên, nếu sinh hoạt hằng ngày của bạn vẫn chưa bị ảnh hưởng nhiều thì cũng không nhất thiết phải phẫu thuật ngay, có thể chỉ cần đổi một cặp kính khác là đã cải thiện được thị lực. Nói chung, một khi bạn đã được chẩn đoán là có mắc bệnh đục thủy tinh thể thì bạn sẽ được bác sĩ nhãn khoa theo dõi định kì để đưa ra những phương án điều trị đúng lúc.
Khi bệnh thủy tinh thể đục gây trở ngại về mặt thị giác, làm ảnh hưởng đến những sinh hoạt hàng ngày thì bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ đề xuất phương án phẫu thuật để lấy thủy tinh thể ra. Khi đó, thủy tinh thể đục sẽ được thay bằng một thủy tinh thể nhân tạo đặt vào trong mắt (còn được gọi là kính nội nhãn).
Những điều cần làm khi mắc bệnh đục thủy tinh thể
- Nếu bạn dưới 65 tuổi thì bạn cần khám mắt mỗi 2 năm. Nếu bạn từ 65 tuổi trở lên, bạn cần khám mắt mỗi năm một lần.
- Bảo vệ mắt khỏi các tia cực tím bằng cách đeo các loại kính râm có khả năng chắn 99% tia cực tím và đồng thời cần đội thêm mũ.
- Nếu bạn đang có hút thuốc thì nên ngưng vì đó là yếu tố nguy cơ của đục thủy tinh thể.
- Tăng nguồn sáng mỗi khi đọc hoặc làm việc khác. Có thể sử dụng thêm kính lúp phóng đại.
- Hạn chế lái xe ban đêm nếu có gặp trục trặc về thị giác về đêm, bị lóa hoặc nhìn thấy quầng hào quang quanh nguồn sáng
- Kiểm soát tốt các bệnh toàn thân, đặc biệt là bệnh đái tháo đường.
- Đổi kính mới để cải thiện thị lực. Khi các hoạt động thường ngày vẫn bị ảnh hưởng dù đã đổi kính thì sẽ cân nhắc phẫu thuật.
- Trao đổi chi tiết với bác sĩ về quy trình phẫu thuật, các việc cần chuẩn bị trước mổ và quá trình hồi phục sau mổ, các lợi ích cũng như biến chứng có thể xảy ra do cuộc mổ, chi phí phẫu thuật và các thông tin quan trọng khác.
- Không xài thuốc nhỏ mắt hoặc bất kì phương pháp điều trị nào khác mà hứa hẹn là sẽ giúp làm tan hoặc làm thủy tinh thể hết đục. Vì chỉ có duy nhất phẫu thuật mới giúp loại bỏ hẳn được thủy tinh thể bị đục.