Chào bạn,
\nRun là tình trạng xuất hiện những vận động cơ ngoại ý, tự phát, gặp ở tay hay ở bất kỳ một bộ phận trên hệ thống cơ của cơ thể, run có thể gặp khi nghỉ, khi vận động. Chứng run có thể xuất hiện với nhiều biểu hiện rất khác nhau: có khi run lớn khiến lắc lư cả người nhưng cũng có khi chỉ là những vận động nhanh, nhỏ, theo nhịp. Ban đầu, run thường ít ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, nhưng độ ảnh hưởng sẽ tăng dần theo thời gian mắc bệnh kể cả khi được điều trị tốt. Lâu dần, người bệnh sẽ gặp khó khăn khi nói chuyện, khi thực hiện các công việc vệ sinh cá nhân hay khi đi lại. Ở mức độ nặng, người bệnh có thể bị mất khả năng vận động - tàn phế, chấn thương do tai nạn, mất thăng bằng - tình trạng này hay gặp nhất ở bệnh nhân Parkinson và hội chứng Parkinson.
\nCó thể có nhiều nguyên nhân gây run ở người cao tuổi bởi quá trình thoái hóa, lão hóa, tổn thương tế bào thần kinh vùng vận động. Nhưng có 3 chứng run hay được đề cập đến:
Run do bệnh Parkinson: là tình trạng người bệnh thiếu hụt một chất dẫn truyền thần kinh có tên là Dopamine trong não. Đây là chất dẫn truyền tín hiệu thần kinh từ tế bào này sang tế bào khác giúp cho não chỉ huy và kiểm soát được các cử động của cơ bắp ở chân, tay và mặt. Khi Dopamin bị thiếu hụt sẽ dẫn đến não không chỉ huy được vận động cơ bắp như bình thường gây ra các triệu chứng run, co cơ, giảm vận động. Run do Parkinson thường xuất hiện khi nghỉ ngơi và giảm khi người bệnh có các hoạt động chủ ý, đây là điểm khác biệt lớn nhất với các chứng run khác. Ban đầu thường chỉ run từng đợt thưa, run nhỏ, nhẹ, kín đáo nhưng càng ngày các đợt run càng liên tục và mạnh hơn và có thể dễ dàng nhận ra bệnh bởi một số dấu hiệu như: run, cứng đơ, vận động chậm chạp, không giữ được tư thế đứng thẳng - người bệnh có dáng đi giật cục và cứng nhắc đặc trưng. Lâu dần người bệnh Parkinson có thể bị ảo giác, suy giảm trí nhớ và thậm chí là tàn phế hay suy giảm tuổi thọ.
Run do suy giảm chức năng não bộ: Có rất nhiều trường hợp run do chức năng não bộ bị suy giảm gây rối loạn chức năng vận động. Run xuất hiện khi người bệnh tập trung chú ý, càng để ý càng run. Nguyên nhân của tình trạng này thường là do hiện tượng xơ vữađộng mạch não hay huyết áp thấp dẫn đến lưu lượng máu lên não kém, không đủ nuôi dưỡng tế bào thần kinh hay sau một cơn tai biến não làm tổn thương các tế bào thần kinh ở vùng thần kinh trung ương điều khiển hoạt động vận động dẫn đến chứng run. Run do suy giảm chức năng não bộ cũng có thể gặp ở những trường hợp nghiện rượu, uống quá nhiều thuốc chống động kinh loại Phenytoin, hội chứng cận u hay teo não bệnh lý thứ phát.
Trong các trường hợp run do suy giảm chức năng não bộ thì vấn đề tâm lý đóng một vai trò quan trọng trong điều trị. Do ở người già, sự thay đổi tâm lý luôn là một vấn đề thường trực, nhất là trạng thái hay lo nghĩ. Và trong các trường hợp bị run chân tay thì vấn đề khó khăn trong vận động lại càng làm cho những lo âu trở nên trầm trọng. Càng lo nghĩ càng run, càng cố gắng điều chỉnh thì càng làm tăng cường độ.
Run lành tính: Run lành tính thường gặp ở người già, khoảng 10-20% dân số bị mắc bệnh này, khoảng một nửa số trường hợp có tiền sử gia đình, còn lại chưa xác định rõ nguyên nhân. Run thường xuất hiện khi vận động và mất đi khi nghỉ ngơi. Các biểu hiện khác kèm theo run chân tay bao gồm: gật gù đầu, run môi, run lưỡi. Tình trạng run có thể không đối xứng, nghĩa là một bên bị run nhưng một bên lại hoàn toàn bình thường. Run lành tính không gây những biến chứng nghiêm trọng như bệnh Parkinson nhưng nó lại gây nhiều phiền toái trong cuộc sống vì người cao tuổi khó thực hiện những vận động được cho là đơn giản nhất, như khi uống trà - người bệnh khó có thể cầm được tách trà một cách bình thường. Các loại run này lại đáp ứng khá tốt với điều trị bằng các thuốc ức chế beta hay Gabapentin, Primidone nhưng đây chỉ là những biện pháp điều trị không mang tính lâu dài.
Bạn và gia đình nên đưa bác đi khám tại bệnh viện khoa thần kinh để tìm ra nguyên nhân chính xác, khi đó bác sĩ chuyên khoa sẽ có phương pháp điều trị cho ông bạn.
\nChúc ông bạn và gia đình sức khỏe!
