Bệnh zona là gì? Bệnh zona thần kinh là gì?
Bệnh zona thần kinh là bệnh nhiễm trùng do virus varicella-zoster, cũng là virus gây bệnh thủy đậu. Ngay cả sau khi bạn đã hết thủy đậu, virus vẫn có thể sống trong hệ thần kinh trong nhiều năm trước khi tái hoạt lại gây ra bệnh zona thần kinh.
Bệnh zona thần kinh là gì?
Bệnh zona thần kinh cũng có thể được gọi là herpes zoster. Đây là bệnh nhiễm trùng do virus được đặc trưng bởi dấu hiệu phát ban da màu đỏ gây đau và rát. Bệnh zona thần kinh thường có biểu hiện là một dải mụn nước ở một bên của cơ thể, thường trên thân, cổ hoặc khuôn mặt. Bệnh này không phải là một tình trạng đe dọa tính mạng nhưng có thể gây đau. Vắc-xin có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh zona, điều trị sớm có thể giúp rút ngắn thời gian nhiễm bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.
Nguyên nhân bệnh zona
Bệnh zona thần kinh là một bệnh do virus varicella-zoster, cũng là virus gây bệnh thủy đậu. Bất kỳ ai bị bệnh thủy đậu có thể mắc bệnh zona. Sau khi phục hồi từ bệnh thủy đậu, virus sau đó có thể xâm nhập vào hệ thần kinh và ngủ trong đó nhiều năm. Cuối cùng, nó có thể kích hoạt lại và đi dọc theo đường thần kinh đến da và tạo ra các bóng nước.
Cho đến nay, nhà khoa học vẫn chưa biết được lý do bệnh tái hoạt lại là gì, có thể là do khả năng miễn dịch phản ứng với nhiễm trùng bị suy giảm khi bạn già đi. Varicella-zoster là một phần của một nhóm vi khuẩn được gọi là virus herpes, bao gồm các loại virus gây mụn rộp và herpes sinh dục. Vì vậy, bệnh zona còn được gọi là herpes zoster. Tuy nhiên, virus gây bệnh thủy đậu và bệnh zona thần kinh không phải là virus gây ra mụn rộp hoặc herpes sinh dục, một tình trạng nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục.
Triệu chứng bệnh zona
Có rất nhiều người khi đã phải tới bệnh viện để can thiệp điều trị do bệnh tình quá nặng rồi thì họ mới biết mình bị bệnh zona thần kinh. Bởi những biểu hiện của nó rất giống với nhiều căn bệnh da liễu khác mà không có kiến thức và sự “va chạm” với bệnh lý thì bệnh nhân sẽ rất khó để nhận biết. Theo đó bệnh nhân bị bệnh zona thần kinh sẽ có các triệu chứng sau:
- Khu vực vùng da bị virus tấn công sẽ mẩn đỏ và cảm giác hơi đau rát nhẹ như bị kim châm
- Tiếp theo người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, vùng da bị bệnh căng bỏng, người bệnh có dấu hiệu đau đầu, sốt nhẹ.
- Từ 24 – 48 tiếng tiếp theo người bệnh sẽ xuất hiện các dải ban đỏ nổi phồng lên mặt da có hình dạng như một ổ trứng ốc biêu vàng, bên trong là các bọc nước nhỏ li ti.
- Khi bệnh nặng hơn thì các mụn nước này bắt đầu vỡ ra khiến lây lan ra toàn cơ thể người bệnh sẽ ngứa ngáy, đau rát toàn thân thậm chí có thể bị sốt cao, hôn mê…
Bệnh zona có lây không?
Câu trả lời là có. Tuy là căn bệnh lành tính, nếu không biến chứng thì có thể tự khỏi trong vòng 2-3 tuần và chỉ để lại những vết thẫm màu trên da, nhưng nếu không biết cách điều trị, chăm sóc, bệnh có thể gây nhiều biến chứng và đặc biệt là có thể dễ dàng lây truyền từ người này sang người khác.
Theo lý giải của các bác sỹ, bệnh zona có thể lây từ người bệnh qua người lành thông qua việc tiếp xúc thông thường như việc dùng chung khăn mặt, khăn tắm… với người bệnh. Bệnh có thể phát triển thành dịch vào các mùa hè, mùa mưa do tiếp xúc hoặc sinh hoạt chung với những người mắc bệnh.
Ngoài ra, bệnh zona thần kinh có thể lây truyền từ người bị nhiễm sang trẻ em hay người lớn mà những người này trước đây không mắc bệnh thuỷ đậu. Thay vì bị zona, nhưng những người này lại mắc bệnh thuỷ đậu. Một khi những người này đã mắc bệnh thuỷ đậu thì họ sẽ không bị nhiễm zona từ người khác. Tuy nhiên, một khi đã bị nhiễm bệnh zona thần kinh, thì họ lại có khả năng bị zona sau này trong cuộc đời. Khi tất cả những mụn nước đã khô, thì không còn khả năng lây nhiễm được nữa.
Cách chữa bệnh zona
1. Thuốc trị bệnh zona
Đáng chú ý là cho đến nay vẫn chưa có thuốc chữa cho bệnh zona thần kinh nhưng việc điều trị kịp thời bằng các thuốc kháng virus theo toa có thể tăng tốc độ lành bệnh và giảm nguy cơ biến chứng. Những thuốc này bao gồm:
- Acyclovir (Zovirax®);
- Valacyclovir (Valtrex®);
- Famciclovir (Famvir®).
Bệnh zona thần kinh có thể gây ra cơn đau nặng, do đó bác sĩ có thể kê đơn:
- Kem capsaicin;
- Thuốc chống co giật, như gabapentin (Neurontin®);
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như amitriptyline;
- Thuốc tê như lidocain, dạng kem, gel, thuốc xịt hay miếng dán;
- Các chế phẩm có chứa chất ma tuý như codeine;
- Thuốc tiêm bao gồm corticosteroid và thuốc tê tại chỗ.
2. Cách trị bệnh zona dân gian
- Tỏi
Củ tỏi được biết tới là một gia vị vô cùng quen thuộc có trong căn bếp của mọi nhà. Bạn chỉ cần cắt khoảng 2 đến 3 nhanh tỏi, sau đó đắp nó lên vị trí bị bệnh zona thần kinh trong khoảng 15 phút. Rồi rửa sạch mặt với nước. Cùng với chất kháng sinh có ở trong củ tỏi sẽ có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn đồng thời làm lành vết zona thần kinh nhanh chóng.
Bệnh zona và cách chữa
- Sử dụng các tinh chất từ sữa
Trong sữa có chứa thành phần canxi có tác dụng trong việc chống lại các loại virut gây bệnh zona thần kinh. Bên cạnh đó thì sữa còn có tác dụng trong việc làm lành vết thương và ngăn ngừa mụn. Sử dụng bông sạch rồi thấm sữa chấm nhẹ nhàng lên vùng bị zona trong khoảng vài phút. Thực hiện 2 đến 3 lần mỗi ngày sẽ giúp chữa bệnh zona thần kinh hiệu quả.
- Nha đam
Nha đam có tác dụng trong việc giảm triệu chứng ngứa rát và khó chịu gây ra bởi bệnh zona thần kinh. Bạn dùng nha đam để chế thành nước uống hoặc bôi trực tiếp lên vết zona.
Bệnh zona và cách điều trị
Nha đam uống: Cắt 1 nhánh nha đam sau đó gọt sạch phần gai 2 bên. Tiếp đó đem xay nhỏ và cho vào trong nồi đun sôi. Chắt lấy nước và uống 1 ngày 1 lần.
Đắp ngoài: Sử dụng 1 nhánh nha đam và xay nhỏ, tiếp đến bạn cho vào bát và trộn cùng đậu xanh nghiền nhỏ. Đắp trực tiếp hỗn hợp này lên vết zona, khi nào thấy da khô thì bỏ ra đắp tiếp, chỉ cần thực hiện liên tục trong 5 ngày là bệnh sẽ khỏi và đặc biệt sẽ không để lại sẹo.
- Mật ong
Mật ong có công dụng trong việc kháng virus, tiêu diệt vi khuẩn, chính vì thế nó rất tốt cho người đang bị bệnh zona thần kinh. Bạn có thể bôi mật ong trực tiếp lên vùng da bị nhiễm bệnh để khoảng 15 phút rồi rửa sạch bằng nước. Áp dụng hàng ngày bạn sẽ không thấy cảm giác ngứa rát do bệnh gây ra, đồng thời bệnh cũng mau khỏi hơn.
Bệnh zona cần kiêng gì?
- Thực phẩm giàu arginine: Arginine là axit amin có thể thúc đẩy sự phát triển virus gây bệnh zona thần kinh, đặc biệt các thực phẩm giàu arginine, ít lysine. Tránh ăn các thực phẩm giàu arginine như chocolate, lúa mì, yến mạch, bánh mì trắng...
- Thực phẩm chế biến: Các chất béo trong thực phẩm chế biến khi kết hợp với virus zona làm cho tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Đặc biệt nếu chế độ ăn của bạn ít trái cây và rau quả. Vì thế bạn nên hạn chế các loại thực phẩm chứa ít vitamin và khoáng chất như đồ ngọt, đồ uống giàu carbohydrate, các thực phẩm chiên, rán.
- Ngũ cốc tinh chế: Ngũ cốc tinh chế là loại thực phẩm đường huyết cao có chứa đường mà cơ thể dễ dàng hấp thụ, làm tăng nguy cơ đột biến lượng đường trong máu. Lượng đường trong máu cao có thể được liên kết với chất lỏng và rối loạn điện giải và gia tăng nguy cơ các bệnh nhiễm trùng, làm các vết thương do virut zona gây nên lâu lành hơn.
- Rượu bia: Cần phải được hạn chế vì thực phẩm và đồ uống chứa cồn có thể ngăn chặn hệ thống miễn dịch và làm cho virut zona lây lan nhanh hơn.
