Bệnh lupus ban đỏ là gì? Bệnh lupus ban đỏ hệ thống là gì?
Lupus ban đỏ hay còn được gọi là lupus ban đỏ hệ thống (SLE- Systemic Lupus Erythematosus) là bệnh lý của mô liên kết có tổn thương nhiều cơ quan do hệ thống miễn dịch của cơ thể bị rối loạn, đặc trưng bởi sự có mặt của kháng thể kháng nhân và nhiều tự kháng thể khác. Các cơ quan thường bị tổn thương bao gồm khớp, da, thận, tế bào máu, tim, phổi, thần kinh,…
Nguyên nhân bệnh lupus ban đỏ
Nguyên nhân chính xác gây nên bệnh lupus ban đỏ hệ thống hiện vẫn chưa được biết chính xác, tuy nhiên, có một số yếu tố liên quan đến căn bệnh này như sau:
1. Di truyền
Những người bị lupus ban đỏ hệ thống thường có các thành viên khác trong gia đình cũng bị bệnh này hoặc các bệnh tự miễn khác.
2. Môi trường
Các yếu tố môi trường như tia cực tím, một vài loại thuốc, một số loại virus,… có thể là tác nhân gây nên bệnh lupus ban đỏ hệ thống. Ngoài ra, những yếu tố bên trong như căng thẳng về thể chất và tinh thần, chấn thương cũng có thể làm bệnh trầm trọng hơn.
3. Giới tính và hormone
Lupus ban đỏ hệ thống thường ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới. Phụ nữ cũng thường có những triệu chứng trầm trọng hơn vào thai kỳ hoặc chu kỳ kinh nguyệt. Cả hai yếu tố trên đều cho thấy hormone estrogen của nữ giới có thể liên quan đến bệnh.
Dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ
Các dấu hiệu của lupus ban đỏ hệ thống có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ sau nhiều tháng, nhiều năm. Do ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể nên triệu chứng của bệnh hết sức đa dạng và thường nặng lên vào các tháng mùa đông. Có lẽ do hậu quả của sự tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời trong thời gian mùa hè trước đó.
Hơn 90% số bệnh nhân đến khám có các biểu hiện không đặc hiệu như gầy sút, mệt mỏi, sốt nhẹ, rụng tóc, viêm loét miệng, đau các khớp nhỏ. đau mỏi cơ, rối loạn kinh nguyệt. Khoảng 3/4 số bệnh nhân thấy nổi các ban đỏ bất thường trên da, trong đó hay gặp nhất là ban cánh bướm ở mặt, một dấu hiệu rất đặc trưng của lupus ban đỏ hệ thống (ban đỏ ở 2 gò má bắc cầu qua sống mũi).
Bệnh lupus ban đỏ hệ thống
Những tổn thương nội tạng như ở tim (tràn dịch màng tim, viêm cơ tim), ở phổi (tràn dịch màng phổi, viêm phổi), ở thận (viêm cầu thận), ở hệ thần kinh (co giật, rối loạn tâm thần), ở hệ tạo máu (thiếu máu, xuất huyết) thường xuất hiện trong giai đoạn toàn phát của bệnh ở khoảng 50-85% số bệnh nhân và là những nguyên nhân chủ yếu gây tử vong.
Bệnh lupus ban đỏ có di truyền không? Bệnh lupus ban đỏ hệ thống có lây không?
Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn, không có khả năng lây lan khi tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh
Đây là bệnh tự miễn, không thuộc nhóm bệnh truyền nhiễm nên không có khả năng lây lan do tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, yếu tố di truyền được coi là nguyên nhân gây bệnh. Vì thế, những người có tiền sử gia đình anh, chị, em ruột bị mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống thì có nguy cơ bị bệnh cao gấp 20 lần so với người không có yếu tố gia đình ảnh hưởng. Ngoài ra, bệnh lupus ban đỏ hệ thống còn do yếu tố môi trường, nhiễm khuẩn, tiếp xúc với hóa chất độc hại, ánh nắng mặt trời, nội tiết tố thay đổi…
Bệnh lupus ban đỏ hệ thống có khả năng di truyền nên cần được khám nhằm phát hiện sớm bệnh
Bệnh lupus ban đỏ có nguy hiểm không?
Tùy mỗi bệnh nhân, ngẫu nhiên kháng thể tự sinh ấy sẽ tàn phá một hay nhiều cơ quan khác nhau, chính vì lẽ đó bệnh được gọi là bệnh “hệ thống” (systemic) do nó nguy hiểm đến cả hệ thống các cơ quan trong cơ thể như:
- Tấn công tim: gây viêm cơ tim, viêm nội mạc tim, viêm màng ngoài tim
- Tổn thương gan: gây viêm gan, suy gan
- Tấn công thận: gây viêm thận, suy thận
- Vào khớp: gây viêm đa khớp , biến dạng khớp
- Tấn công hệ huyết học: gây tiêu huyết, giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu
- Vào hệ thần kinh: gây viêm não
- Biểu hiện da: gây sang thương da, mặt sói ...
- Và chấm dứt bằng tử vong do bệnh.
Bệnh lupus ban đỏ có chữa được không?
Lupus ban đỏ hệ thống không thể điều trị khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng. Trong giai đoạn nặng của bệnh đang cấp, người bệnh cần được nghỉ ngơi, nhưng vẫn cần một chế độ vận động hợp lý để tránh teo cơ và cứng khớp. Các thuốc chống viêm giảm đau không steroid như aspirin, ibuprofen, naproxen, nimesulide có hiệu quả tốt với các triệu chứng ở cơ và khớp. Thuốc dễ gây viêm loét dạ dày tá tràng nên phải dùng khi no.
Cách chữa bệnh lupus ban đỏ
Các thuốc chống viêm giảm đau không phải steroid (NSAIDs) như Aspirin, Ibuprofen, Naproxen, Nimesulide có hiệu quả tốt với các triệu chứng ở cơ và khớp. Tác dụng phụ thường gặp nhất của chúng là gây viêm loét dạ dầy tá tràng và để hạn chế tối đa tác dụng phụ này chúng nên được dùng trong bữa ăn.
Các loại corticosteroid như prednisolone, methylprednisolone (Solu-medrol, Medrol), prednisone (Cortancyl), betamethasone (Celeston) có tác dụng chống viêm mạnh hơn nhóm NSAIDs nhưng cũng nhiều tác dụng phụ hơn và chỉ dùng trong trường hợp bệnh nặng có tổn thương nội tạng. Các tác dụng phụ thường gặp của nhóm thuốc này là viêm loét dạ dầy tá tràng, tăng đường máu, loãng xương, rạn da, tăng nguy cơ nhiễm trùng, ức chế tuyến thượng thận. Chúng nên được uống một lần sau bữa ăn sáng.
Các thuốc chống sốt rét như Hydroxychloroquine, Chloroquine có hiệu quả khá tốt với các tổn thương ở da và khớp. Các thuốc ức chế miễn dịch như azathioprin (Imuran), cyclophosphamide (Endoxan), cyclosporin (Sandimmun) chỉ dùng trong những trường hợp nặng không đáp ứng với corticosteroid đơn thuần do chúng thường có rất nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
Cho đến nay, chưa có một loại thuốc đông dược nào chứng minh được hiệu quả rõ rệt trong điều trị lupus ban đỏ hệ thống. Do đó, người bệnh nên hết sức thận trọng khi sử dụng các thuốc này vì chúng cũng có thể gây ra nhiều tác dụng không mong muốn, thậm chí có thể đe doạ tính mạng của họ
